MEVSİM BALIKTAN YANA - 25.10.2011

37 kere okundu

Elinde ki poşet mezgit dolu, aklın çipura’nın kanat sesinde, kanat ki sarı, kanat ki lüfer, kanat ki olsa uçup gitmek var damağında közleniş istavrit tadı.

Beyaz etlisi yerlidir çokça, kırmızısı göçmen, beyazının sindirimi kolaydır kırmızısı eh işte, beyazının etinde jelâtin vardır, haşlasan başın ağrımaz, kırmızısı yağlıdır, kızartsan da olur fırına versen de hatta mevsimini yakala mangalın üstüne uzat, vurdukça ateş aksın yağı, yağı aktıkça demlensin kısık ateşte, közde, tavında, yanında su, yanında ekmek ve soğan.

Kışı severim ben sonbaharı da, mezgidi istavriti severim hamsiyi ve lüferi de, onlar da severler kışı, yağlanır tavlanırlar, tav olurlar avcıya av olurlar, tavama mısır ununda, fırına domatesli biberli… Barbun Egeli´dir, Hamsi Karadeniz, çipura adam seçmez, palamuda her yer Trabzon(Hamsi’nin baş harfi bilhassa büyük yazılmıştır, özeldir zira hem ismi hem cismi)…

Barbun ve tekir hep karışır birbirine, tekirin bıyığı vardır oysa kafası küttür, birinci sırt yüzgecinde ki siyah benek de ele verir onu, kıtır kıtır yenmesi de kızgın yağda kızartmışsan ama ikisi de temmuzda sahneye çıkmayı sever, ekim ayına kadar tadını çıkarsınlar diye.

Ege’nin meşhurudur çipura ama her denizde rastlanır kendisine az değişik hallerde, lagos kadar olmasa da tatlıdır, lagos tadıyla da parasıyla da zengin mutfağına tav olur, çipura halktan yanadır, dik durur karşısında lagosun, ben de yabana atılmam der, üç tanem bir kilo gelsin hele, hele at beni mangalın üzerine, hele ki hele.  Her mevsime güzelim ama siz yine de kışın düşün peşime, yağlanmışımdır tatlanmışımdır der, çorbam da olur kızartmam da, fırına verseniz de keyif veririm ızgara yapsanız da der. Bulursanız yakın akrabam karagözün de tadına bakın diye parantez içerisinde bildirim yapar sevenlerine, pişman olmazsınız diyerek bitirir sözü.

Konya’da Marmara hamsisi desen anlamazlar ama ne Karadeniz’de ne de Marmara’da itibar etmez kimse sözüne, sardalyadır bu.Temmuzdan ekime kadar kıvamındadır, sonrasında ya da öncesinde kılçığı etinden öndedir, tat vermez, tat kaçırır. Karadenizli akrabası vardır pek rastlanmaz artık, sonbaharda ızgarada tava da tadına doyum olmaz, tirsidir adı.

Çinakopla doğar, ergenlik dönemi ve ilk gençlikte sarıkanat olur, orta yaşlıyken lüfer, yaşlanınca kofana ama her yaşının ayrı bir güzelliği vardır, her boyunun ayrı tadı, buğulaması da mest eder, pilakisi de kızartsan da alırsın tadını ızgara yapsan da hatta değişiklik olsun diye kâğıt kebabını, çorbasını da yapsan verir hakkını. İstanbul boğazı ya da Karadeniz´de yakalanmışsa tadı muhteşemdir, Marmara’da tutulan da yabana atılmaz ama güney denizlerine inildikçe yavanlaşır kaçar tadı. Atlas okyanusunda rastlarsanız bir gün şaşırmayın, göçebe kültürüyle yetişmiştir ve geleneklerine bağlıdır. Eylül ortasında başlar yağlanmaya ve ocağa kadar tadını çıkarmanız için zaman tanır, sonrası yavan bir mutluluktur sanmayın sakın, her mevsim güvenebilirsiniz boğazın gülüne.

Uskumru da aynı balıktır aslında palamut da, orkinos da torik de…  Ben en çok çingenesini severim, eylül ayında görülmeye başlar birer ikişer, yağmur suyu vurdukça irileşir kalmaz Çingeneliği, tatlı suyla beslenir sanki, büyür. Ekimden şubata kadar tadını çıkartabilirsiniz, kızartması da iyi olur ızgarası da, kıvamını tutturabilen fırından çıkmışının da varır keyfine.

Gülüdür denizlerin istavrit, her mevsimde damakta bırakır lezzetini. Bitince av yasağı alır tezgâhlarda ki yerini, büyüdükçe etlenir etlendikçe lezzetlenir ve lezzetlendikçe gözü de doyurur gönlü de. Fikrimce tavada mısır ununa bulanmışını kızartmalı az yağ eşliğinde, gerçi kış aylarında yağlanınca ızgaraya da yakışır fırına da.

İzmaritin mevsimi kış aylarıdır, çok bulunanına piç izmarit denir, sırtı kahverengidir, değerli olanına yeşil izmarit denir, kalkan’ın memleketi Karadeniz’dir, levreğin adı kafes balığına çıkmıştır minakop ve eşkineden bi haber cümle alem. Kefal sevmez gezmeyi, nerede kirli nerede bulanık bir su bulsa açar çadırını. Kılıç az görünür oldu komşu sularda, kırlangıcın ilginç sesler çıkardığı söylenir, her denizde bulunsa da azdır, lezizdir. Dil balığına itibar etmez Karadenizli, ağına takılsa balıkçının denize geri atar, kalkan varken itibar etmez küçüğüne

Ve Hamsi ki özeldir kendisi büyük harfle yazılır, büyük büyük okunur, ufak ufak iç edilir.  Çok söze hacet yok eylülden şubata kadar yenir.

  • denemeler
    BEN OLMAZSAM BEN NA´PAMHAYAT DENEN DÜZMECEHEPSİ BENİM KABAHATİMKEŞKE OLSA AKŞAMBABANI EN SON NE ZAMAN GÖRDÜNSUÇLU PAZARTESİ ROCKET SCİENCE DAHA KÖTÜ OLAN GÜVE Mİ NAFTALİN Mİ SAVRUK BİR ÖZLEM KÖTÜ YÜZLÜ GAVUR, ÖLÜM KÜFÜR İMAN YOLUNDA ÖLÜ BİR BAHARince belli bardakGÜLDÜM GEÇTİMKIZIL ve BEYAZAKŞAM ERKEN İNER MAPHUSHANEYEBİR TEK ESKİ FOTOĞRAFLARI ALIYORUM YANIMABİR KUŞ UÇURDUM KANADI KIRIKKÜTAHYA´NIN PINARLARIRÜZGARA SEVDALI BULUTMAĞLUPTUR BU YOLDA GALİPKİLOLUK DİKMEN TADINDASİZİ KORKUTAN YERLERGAMZECİKGİTMEYEYDİNÇIKINIMDA YETERİNCE HÜZÜNBİR ŞARKI SÖYLERİM OTURUP AĞLARSINÖLÜME YÜRÜMEKSOLITARY MANADA VAPURU GEÇİYOR İÇİMDENBOKTAN BİR DURUMYAĞMUR YÜKLEDİN BANAÇORAPLARIM DA KAZAĞIM DA SİYAHKAFAMDA BİR HUNİHOŞ GELDİM ÜSTELİKSAHİBİNE ÖZELON ÜÇ MISRAYAZARIM ÜSTELİKALTI AYDA BİR CEZMİAYLAK RUHUMMEVSİM BALIKTAN YANASUCUKLU YUMURTA ve SEKSCEMAAT-İ MÜSLİMİNYAĞMUR YAĞAN HER ŞEHİR TRABZON´DURSEN BİLMEM NERESİNDESİN YOKLUĞUNUNKELEBEK ve SİMYAVOLTADAYIMMUHTEŞEM GATSTİBET YOLUNDA SIĞIRLARDAN AYRILMAKBİZ KİMİN YOLCUSUYUZKÖTÜNÜN ACIMASI YOKTURDENİZ’E TERK EDİN BENİVE YALANLARLA BAŞLAR YENİ YILKIRIK DALIN YAPRAĞI ERKEN SARARIRGÜNCEMDE KOCA BİR BOŞLUK ŞİMDİİSTANBUL BİR KEZ DAHA TRABZON OLMAKTADIRNE SÖYLESEN EKSİK KALIR SÖZALIR BAŞIMI GİDERİM ŞEHİRDENKİMSİN SENkimden gitsem sana çıkacak yolumsahi siz neredensiniztadını çıkartıyorum yokluğununkadınlargüzel yolne kadar yürüsen de varamazsın artıköldürmek insanlığın neresindeydihep o pazartesidenbilge olmak için yaratılmamışımeskiye dairsinferrarim olsa satardımHALDAN BİLMEZ DILOYLOYHA DEDİMMEVSİM NORMALLERİNE DÖNÜYORUM NİHAYETSAHİBİNE YAZILMIŞ MEKTUP
  • eleştiriler
  • şiirler
  • gezi yazıları
  • anılar